Vanaf 1 november 2025 gelden strengere regels voor de communicatie van zware criminelen in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught en op de Afdelingen Intensief Toezicht (AIT) in andere gevangenissen. Het kabinet wil hiermee voorkomen dat gedetineerden vanuit hun cel criminele activiteiten voortzetten. De nieuwe regels zijn eerder vastgelegd in de wijziging van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw). Vandaag stemde de ministerraad in met de wijziging van de Penitentiaire maatregel, die onderdeel is van de Pbw. Daardoor kunnen de strengere regels uitgevoerd gaan worden.

Visueel toezicht

Op fysieke gesprekken tussen EBI- en AIT-gedetineerden en hun advocaat wordt vanaf 1 november aanstaande visueel toezicht toegepast. Ook wordt het aantal advocaten waarmee een gedetineerde vertrouwelijk contact mag hebben, beperkt tot twee.

Bellen en bezoek

In het aangenomen wetsvoorstel zijn regels gesteld voor de contactmomenten van EBI- en AIT-gedetineerden. Vóór de wetswijziging mochten gedetineerden in de EBI één of twee keer per week tien minuten bellen en één of twee uur per week bezoek ontvangen. De wetswijziging brengt daar verandering in. Voor alle gedetineerden in de EBI geldt per 1 november dat zij één keer per week tien minuten mogen bellen. Daarnaast mogen zij één uur per week bezoek ontvangen. 

Ook voor AIT-gedetineerden verandert het een en ander. Vóór de wetswijziging mochten AIT-gedetineerden maximaal zeven keer per week tien minuten bellen. Met de wetswijziging is dit teruggebracht naar drie keer tien minuten per week. Daarnaast mogen  AIT‑gedetineerden één keer per week één uur bezoek ontvangen.

Met de wetswijziging is ook geregeld dat EBI- en AIT-gedetineerden alleen nog mogen bellen naar personen – met uitzondering van advocaten – die zich op dat moment hebben gemeld en geïdentificeerd bij een door de minister aangewezen locatie.

Vierogenprincipe

Om de veiligheid te waarborgen is in de Penitentiaire maatregel vastgelegd dat medische behandelingen en geestelijke verzorging altijd plaatsvinden in aanwezigheid van twee hulpverleners. Dit vierogenprincipe geldt ook voor andere beroepsgroepen die contact hebben met gedetineerden in de EBI of AIT, zoals reclasseringswerkers of leden van de commissie van toezicht.

Bevelsbevoegdheid

Met de strengere regels kan de minister van Justitie en Veiligheid de communicatiemogelijkheden op individueel niveau tijdelijk verder beperken als er aanwijzingen zijn voor intimidatie, levensbedreigende activiteiten of gevaar voor de openbare orde.

Gemeenten krijgen door aanpassingen van de Leegstandwet meer mogelijkheden om leegstand aan te pakken. Zo kunnen gemeenten eigenaren gaan verplichten dat een pand weer bewoond of in gebruik moet zijn. Doel is om de woningvoorraad zo goed mogelijk te benutten en leegstand zoveel mogelijk te beperken. De aanpassingen gaan in internetconsultatie, waarbij iedereen op de plannen kan reageren. Dat kan tot en met 9 september. Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening stuurt het voorstel vervolgens naar de Raad van State voor advies. Daarna volgt een voorstel aan de Tweede Kamer.

Voorgestelde wetswijziging

Door de voorgestelde wetswijziging krijgen gemeenten effectievere bevoegdheden om leegstand tegen te gaan. Zo mag de gemeente een woonruimte betreden bij het vermoeden van langdurige leegstand. Daarnaast kan het college een collectieve vergunning afgeven voor tijdelijke verhuur. Dit geldt alleen voor woonruimtes in een gebouw en bij sloop en (ver)nieuwbouw. Een collectieve vergunning bundelt meerdere verhuurvergunningen in 1 aanvraag. Dat is efficiënter en zorgt voor minder administratieve lasten. Ook mag de gemeente straks het energieverbruik van een pand opvragen bij de netbeheerder om te controleren of het pand leegstaat. Dit komt efficiënte handhaving ten goede.

Aanpassing regels tijdelijke verhuur koopwoningen

Er komen strengere regels voor de tijdelijke verhuur van woningen die te koop staan. Vanwege de krappe woningmarkt en om misbruik te voorkomen, mogen eigenaren een te koop staand huis nu maximaal 2 jaar tijdelijk verhuren in plaats van 5 jaar.  Voor de verhuur van deze panden gaat het Woningwaarderingsstelsel (WWS) weer gelden. Ook moet de eigenaar kunnen aantonen dat de langdurig leegstaande woning niet verkocht kan worden.

Gemeentelijke voordracht

Tot slot wordt de gemeentelijke voordracht van huurders voor een leegstaand pand vervangen door een verplichte termijn waarbinnen een pand weer in gebruik moet zijn. Het is aan de eigenaar om binnen deze termijn een bewoner of gebruiker te vinden.